(KTSG) – Các cơ chế bảo vệ khác nhau của quyền sở hữu trí tuệ là những vũ khí hữu hiệu để xây dựng và duy trì thương hiệu TPHCM, đồng thời tạo nên những giá trị mới cho thương hiệu. Vì thế, chiến lược phát triển thương hiệu TPHCM cần chú trọng, không thể bỏ qua yếu tố này.
- TPHCM: Nhiều doanh nghiệp lớn nhưng vẫn thiếu thương hiệu mạnh
- Xây dựng thương hiệu sản phẩm, doanh nghiệp TPHCM: Tạo hiệu ứng lan tỏa
Trên thế giới, bắt đầu từ năm 2000 trở đi, xu hướng xây dựng “thương hiệu thành phố” (city brand) ngày càng trở nên phổ biến. Những ví dụ tiêu biểu như I ♥ NY, I Am Amsterdam, cho tới Be Berlin, Madrid About You, Only Lyon hay People Make Glascow cho thấy rằng phát triển “thương hiệu thành phố” đang là một trong những chiến lược vô cùng hiệu quả để thu hút khách du lịch, đầu tư nước ngoài cũng như xuất khẩu sản phẩm địa phương.
Là một thành phố trẻ năng động bậc nhất của Việt Nam, TPHCM cũng đang nỗ lực xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu. Mục đích của chiến lược này là quảng bá hình ảnh thành phố cũng như các sản phẩm mang thương hiệu TPHCM ra thế giới.
Nói một cách đơn giản, xây dựng thương hiệu của TPHCM chính là khai thác bản sắc của thành phố dưới góc độ thương mại: đó chính việc sử dụng các yếu tố khác nhau như lịch sử, văn hóa, kiến trúc, mức độ phát triển kinh tế – xã hội, cảnh quan, môi trường, và cả con người của thành phố để tạo ra một hình ảnh hấp dẫn người tiêu dùng, hướng người tiêu dùng tới các sản phẩm của thành phố.
Rõ ràng là, để khách hàng quan tâm tới thương hiệu TPHCM và sản phẩm mang thương hiệu TPHCM, cần phải thúc đẩy tính khác biệt, sự nổi bật của thương hiệu thành phố với các thương hiệu khác. Dưới góc độ này, thì quyền sở hữu trí tuệ là một trong những cơ chế hiệu quả nhất để đảm bảo duy trì sự khác biệt này.
Chính vì thế, không thể phủ nhận rằng bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ chính là một trong những vấn đề cốt lõi của chiến lược phát triển thương hiệu. Phát triển thương hiệu gắn liền tới phát triển nhãn hiệu, tới chỉ dẫn địa lý, cũng như không thể tách rời với bằng sáng chế, bản quyền và bí mật kinh doanh. Tất cả yếu tố này đều đóng góp ít nhiều tới hình ảnh của thương hiệu TPHCM. Để xây dựng và phát triển thành công thương hiệu này, một số cơ chế quyền sở hữu trí tuệ sau cần được chính quyền thành phố đặc biệt chú ý.
Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ chính là một trong những vấn đề cốt lõi của chiến lược phát triển thương hiệu.
Phát triển thương hiệu gắn liền tới phát triển nhãn hiệu, tới chỉ dẫn địa lý, cũng như không thể tách rời với bằng sáng chế, bản quyền và bí mật kinh doanh.
Đầu tiên, hãy nói tới nhãn hiệu. Thương hiệu không chỉ dừng ở nhãn hiệu, nhưng thương hiệu nào cũng có ít nhất một nhãn hiệu. Nhãn hiệu là yếu tố tiên quyết để phát triển thương hiệu.
Hãy tưởng tượng trên thị trường với vô vàn các sản phẩm từ các nhà sản xuất khác nhau, thì nhãn hiệu là vũ khí tối thượng để doanh nghiệp giúp người tiêu dùng phân biệt sản phẩm, dịch vụ của bản thân với sản phẩm, dịch vụ của các đối thủ cạnh tranh.
Đối với thương hiệu cũng thế. Để quảng bá thương hiệu TPHCM, việc chọn một dấu hiệu (logo, hình ảnh, chữ viết hay biểu tượng) khác biệt, dễ nhớ, gây ấn tượng, và đặc biệt là mang “bản sắc” của thành phố để đăng ký làm nhãn hiệu tập thể cho các sản phẩm mang thương hiệu TPHCM là điều cần phải chú trọng. I ♥ NY, hay biểu tượng chú kangourou nhảy dưới mặt trời của “Tourism Australia” (du lịch Úc) là những nhãn hiệu đặc biệt thành công nhờ tính khác biệt và bản sắc đặc trưng của nó.
Nhãn hiệu tập thể có mục đích chính là đảm bảo sự tin tưởng của người tiêu dùng vào tiêu chuẩn đạt được của sản phẩm hay dịch vụ mang nhãn hiệu. Vì thế, thành phố cần có chiến lược cụ thể, đảm bảo các sản phẩm mang tên thương hiệu phải luôn đạt chuẩn chất lượng đã đề ra, cũng như quảng bá nhãn hiệu đăng ký trong mắt người tiêu dùng Việt Nam và quốc tế.
Nếu như nhãn hiệu tập thể gắn liền sản phẩm với một tiêu chuẩn chất lượng cụ thể mà sản phẩm hay dịch vụ mang nhãn hiệu phải đạt được, thì chỉ dẫn địa lý gắn với nguồn gốc địa lý của sản phẩm hay dịch vụ. Chỉ dẫn địa lý thường được đăng ký cho các đặc sản địa phương, và vì thế gắn liền với tên gọi và hình ảnh địa phương đó.
Xây dựng và bảo vệ hiệu quả chỉ dẫn địa lý của sản phẩm hay dịch vụ của thành phố, như cho dịch vụ du lịch chẳng hạn, vì thế, cũng sẽ đảm bảo xây dựng và thúc đẩy thương hiệu TPHCM.
Không chỉ thế, ngoài hình ảnh một thành phố đậm đà bản sắc đa vùng miền, TPHCM còn được nhìn nhận như một thành phố trẻ, cởi mở và sáng tạo. Trong bối cảnh thế giới đang hướng tới phát triển kinh tế tri thức, lấy sáng tạo làm vũ khí cạnh tranh chính, thì quảng bá khả năng sáng tạo của sức trẻ thành phố sẽ là thành phần không thế thiếu của thương hiệu TPHCM.
Rõ ràng là xây dựng một hình ảnh TPHCM như một thành phố dành cho sáng tạo văn học nghệ thuật và cải tiến công nghệ sẽ không thể tách rời với việc thúc đẩy áp dụng hiệu quả luật bảo vệ bằng sáng chế, bảo vệ bản quyền. Vì thế, một mặt thành phố cần có chương trình truyền thông nâng cao ý thức người dân trong việc tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ nhằm hạn chế các hành vi vi phạm.
Mặt khác, thành phố cần nâng cao việc áp dụng Luật Sở hữu trí tuệ, có các cơ chế nhanh nhạy hơn, hiệu quả trong việc kiểm tra và xử phạt các hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ.
TS. Lê Thị Thiên Hương
